Wie wordt de opvolger van Eddy Bruyninckx aan het hoofd van het Antwerps Havenbedrijf? Het was hét gespreksonderwerp op de nieuwjaarsrecepties van de havens en daarbuiten. In de Antwerpse coalitie is al discreet gesproken over het profiel van de nieuwe havenbaas.
Ook Bruyninckx, die begin volgend jaar met pensioen gaat, heeft al met de Antwerpse burgemeester Bart De Wever (N-VA) over zijn opvolger gesproken. De stad Antwerpen is de enige aandeelhouder van de haven.
‘Ik heb bij Bart De Wever vooral gepleit voor een ordentelijke en professionele good- governanceaanpak, volgens de principes van good governance’, geeft Bruyninckx mee. Hij liet enkele jaren geleden al een studie uitvoeren om de good governance van het havenbestuur te verbeteren. ‘In de zoektocht naar een nieuwe havenbaas moet een duidelijke profielomschrijving de basis vormen waarop iemand kan worden gezocht en geselecteerd’, zegt Bruyninckx
Het is een publiek geheim dat de Antwerpse schepen van de Haven Marc Van Peel (CD&V) nog even verder zou willen gaan met Bruyninckx, die ook van CD&V-signatuur is. Maar de bedrijven in de haven en burgemeester De Wever (N-VA) willen dat het Gemeentelijk Havenbedrijf op een andere leest wordt geschoeid en dat er ook een nieuwe havenbaas komt.
Nu is het Havenbedrijf zowat het laatste machtsbastion van de christendemocraten in ’t stad, maar dat model is een maatje te klein voor een wereldhaven als Antwerpen. Vanuit bepaalde hoeken uit de privé en de overheid is al een tijd kritiek op wat omschreven wordt als het eigengereide beleid van Bruyninckx die volgens sommigen te veel cavalier seul speelt. Uit dezelfde hoek klinkt ook kritiek op het gepolitiseerde havenbestuur, dat vaak een kopie is van het gebakkelei tussen meerderheid en oppositie in de Antwerpse gemeenteraad, en op het feit dat de bestuurders niet altijd blijk geven van de vereiste kennis van zaken.
Tijdens de regeringsonderhandelingen was al snel duidelijk dat Bart De Wever dit CD&V-model niet wilde kopiëren door nu overal in de Antwerpse haventop N-VA-getrouwen te droppen. Hij wil de raad van bestuur van het Havenbedrijf, die grotendeels uit gemeenteraadsleden bestaat, omvormen tot een naamloze vennootschap, waarin ook de private havenbedrijven een stem krijgen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, omdat de Antwerpse havengemeenschap een kleine wereld is. En de privébedrijven nemen bijna allemaal grond bij het Havenbedrijf in concessie. Daardoor onstaat al snel het gevaar van belangenvermenging.
Rotterdams model:
De Wever wil ook niet dat de banden met de stad Antwerpen helemaal worden doorgeknipt, zoals grotendeels het geval is in de Rotterdamse haven waar geen lokale politici in het bestuur zitten. Daar wordt de stad Rotterdam beschouwd als een ‘pain in the ass’, en dat leidt alleen maar tot miserie.
Daarom wil de Antwerpse burgemeester dat ook de publieke belangen behartigd blijven in het havenbestuur. Een volledige depolitisering is dus niet aan de orde.
De nieuwe CEO van de Antwerpse haven zal een figuur moeten zijn die over de nodige expertise beschikt. Iemand die voeling heeft met zowel de publieke belangen als die van de privéhavenbedrijven. Het droppen van een internationale ‘hot shot’, zoals in Rotterdam met de aanstelling van Shell-topman Allard Castelein tot havenbaas, lijkt niet de weg die in Antwerpen zal worden bewandeld. Tegen de zomer hoopt De Wever de grote principes klaar te hebben. Daarna kan worden begonnen met de concrete hervorming van het havenbestuur en de zoektocht naar een nieuwe topman.
De nieuwe haven-CEO zal zijn nek moeten uitsteken in politieke dossiers en hij moet zorgen dat bedrijven competitief blijven. Dat blijkt uit een rondvraag over het nieuwe CEO-profiel bij toplui uit de privésector.
‘Het zou heel dom en kortzichtig zijn om een nieuwe havenbaas te kiezen die uit de politiek komt, zegt een topman uit de rederijwereld, die net als alle andere toplui die we contacteerden liever anoniem bleef. ‘Maar het moet wel iemand zijn die de skills heeft om te werken op het raakvlak tussen industrie en politiek. Hij moet vooral een ‘facilitator’ zijn, iemand die zijn ego aan de kapstok kan hangen en maakt dat de bedrijven in de haven kunnen groeien.’
De nieuwe CEO moet de belangen verdedigen van alle bedrijven in de haven, is te horen. Niet alleen die van de rederijen, ook al zijn die goed voor de helft van de overslag en de havenarbeid. ‘Industrie aantrekken is superbelangrijk’.
Winst maken mag voor de nieuwe CEO niet de belangrijkste drive zijn. ‘Dat lijkt nu soms wel zo’, zegt de topman van een grote havengroep. ‘Dé uitdaging is de competitiviteit opkrikken. Dat kan je door de regelgeving te verminderen en de kosten en de tarieven te verlagen.’ Hij is er niet van overtuigd dat het Havenbedrijf zoveel winst moet maken. ‘Een haven-CEO moet er vooral voor zorgen dat de bedrijven in zijn haven winst maken’.
De haventopman moet ook zijn nek durven uit te steken in politieke dossiers, klinkt het.
Dat gebeurt nu, volgens sommige havengebruikers, te weinig. ‘Door de wet-Major heerst in de Antwerpse haven al jaren een sluimerende werk- en rechtsonzekerheid’, aldus een grote havenklant. ‘Daardoor gaan grote - beursgenoteerde - industriële en logistieke groepen nooit in Antwerpen investeren of verhuizen ze investeringen naar andere havens.’
Andere heikele politieke dossiers voor de nieuwe Antwerpse havenbaas zijn de weinig flexibele loodsdiensten (een overheidsdienst die de schepen naar de havens loodst) en de verdere Scheldeverdieping. ‘Het huidige havenbestuur neemt daarover nooit expliciete standpunten in’, zegt een andere haventopman. ‘Ergens begrijpelijk. De rederij MSC, goed voor de helft van de containeroverslag in de haven en dus een belangrijke lobbymachine, wil immers tot elke prijs vermijden dat daar sociale onrust uit voortvloeit. Maar daardoor raken de problemen niet opgelost.’ Hij geeft toe dat de rederijen vertroeteld moeten worden. ‘Zij brengen immers de lading aan.’
De nieuwe CEO zal volgens sommigen meer dan nu rekening moeten houden met de vraag van de politiek en het bedrijfsleven voor meer samenwerking tussen de Vlaamse havens. ‘De druk om daar iets aan te doen, vooral van de privé, wordt alsmaar groter’, zegt een verantwoordelijke van een beroepsvereniging.
Meer transparantie in het beleid wordt een must. ‘Hoera roepen bij elk overslagrecord is niet voldoende. Je moet de echte pijnpunten durven uit te spreken, analyses maken en de toegevoegde waarde opkrikken’.
De benoeming van een nieuwe haven-CEO moet volgens de meeste toplui gepaard gaan met een depolitisering van de raad van bestuur. ‘Nu is het een raad van uitleg, niet van overleg’, klinkt het. ‘Een raad waar de bestuurders, bijna allen lokale politici, koffie drinken, luisteren en ja knikken. Sommigen kennen het verschil niet tussen het voorste en het achterste van een schip.’
Rotterdam kan daarbij als voorbeeld dienen. Daar zitten geen politici meer in de raad van bestuur. Ook de nieuwe CEO, Allard Castelein, is geen uit de politiek geparachuteed figuur, maar een ex-topman van Shell. Zijn voorganger Hans Smits kwam van Schiphol.
Toch twijfelen velen eraan of depolitisering in ons land mogelijk is.
De Gentse haven probeerde het, maar werd door de lokale politiek teruggefloten. ‘De nieuwe CEO wordt zeker een N-VA-figuur’, is bij meerdere toplui te horen. ‘De partij van De Wever zal zeker haar greep op de Antwerpse haven willen versterken. Politieke benoemingen in de Vlaamse havens zijn al jaren schering en inslag’.
Een echt internationaal figuur is volgens sommigen geen noodzaak. ‘Er zijn in België zeker mensen te vinden die die interessante job aankunnen. Antwerpen is wel een internationale haven, maar het blijft ook Antwerpen met al zijn specifieke kenmerken, en die moet je goed kunnen inschatten.’
Een concrete naam als opvolger van Bruyninckx krijgt niemand onmiddellijk over de lippen. ‘Ik neem aan dat de headhunters binnenkort met hun zoektocht beginnen’, grinnikt een havenman.
Bron:DeTijd
‘Nieuwe CEO zal nek moeten uitsteken'
‘Nieuwe CEO zal nek moeten uitsteken'
